Urlop bezpłatny to czasowe zaprzestanie pełnienia obowiązków służbowych. Zazwyczaj pracownik ubiega się o niego w nieoczekiwanych sytuacjach, takich jak nagła choroba bliskiej osoby, ewentualnie w celu podjęcia dodatkowej, tymczasowej pracy.

Zwolnienie z pracy w czasie bezpłatnego urlopu
Urlop bezpłatny to czas, kiedy pracodawca nie ma prawa wręczyć pracownikowi wypowiedzenia, niezależnie od tego, jak długo na urlopie przebywa. Kolejną ważną kwestią dotyczącą przywrócenia lub zaprzestania pełnienia obowiązków jest chęć pracownika do wcześniejszego powrotu. Prawo tego nie zabrania, jednak pracodawca może się na to nie zgodzić, zwłaszcza, gdy na dane miejsce została zatrudniona osoba na zastępstwo. Z drugiej strony pracodawca może wyrazić chęć przywrócenia pracownika przed terminem upływu urlopu. Tu także wymagana jest zgoda pracownika.

Składki ZUS i wynagrodzenie podczas bezpłatnego urlopu
Jak sama nazwa wskazuje, podczas urlopu bezpłatnego pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia. Jednak warto pamiętać, że za brakiem pensji idzie również zaprzestanie płacenia składek ZUS przez pracodawcę. Oznacza to, że po upływie 30 dni pracownik traci ubezpieczenie zdrowotne, społeczne i emerytalne. Podczas urlopu bezpłatnego nie jest również naliczany należny urlop wypoczynkowy. Z każdym miesiącem pracownik otrzymuje prawo do 1/12 urlopu rocznego, liczącego 26 dni. Natomiast osoba, która wybiera się na 3-miesięczny urlop bezpłatny, w ciągu roku będzie mogła odebrać tylko 3/4 urlopu wypoczynkowego.

Urlop bezpłatny a okres wypowiedzenia
Podczas urlopu bezpłatnego nie można wręczyć pracownikowi wypowiedzenia, o ile nie chodzi o likwidację zakładu pracy lub redukcję etatów. Jednak prawo nie określa dokładnie sytuacji odwrotnej. Dlatego prośba o urlop bezpłatny w czasie trwania okresu wypowiedzenia umowy jest zgodna z zapisami Kodeksu Pracy. Jednak warto pamiętać, że urlop musi zakończyć się wraz z upływem okresu wypowiedzenia. Przedłużenie go jest niezgodne z prawem pracy.

Bezpłatny urlop a staż pracy
Urlop bezpłatny to zawieszenie stosunku pracy, dlatego nie wlicza się on do stażu pracy. Wyjątkiem jest sytuacja, w której za zgodą pracownika pracodawca wysyła go na bezpłatny urlop w celu podjęcia czasowej pracy w innym przedsiębiorstwie. Dzieje się tak najczęściej, gdy dana firma ma problemy finansowe. Podobne rozwiązanie pozwala pracodawcy zaoszczędzić, a przy tym nie pozbawia miejsca pracy danej osoby.
W momencie, gdy pracownik jest na bezpłatnym urlopie, ale jednocześnie pracuje dla innego pracodawcy na zasadzie porozumienia dwóch przedsiębiorstw, jego staż pracy pozostaje ciągły.

Dodatkowe dokumenty przy urlopie bezpłatnym
Niektóre przedsiębiorstwa wymagają od swoich pracowników wybierających się na bezpłatny urlop podpisania dodatkowych dokumentów. Chodzi przede wszystkim o firmy związane z handlem czy marketingiem, które obawiają się, że ich specjaliści mogą podczas urlopu pracować dla konkurencji. Przedstawiają im wtedy tak zwaną lojalkę, czyli pismo o zakazie konkurencji.