W marcu bieżącego roku weszły w życie przepisy regulujące praktykę piętnastu zawodów medycznych, które dotąd nie były objęte uregulowaniami prawnymi. Osoby, które dotychczas wykonywały zawody objęte ustawą, będą miały sześć miesięcy na złożenie wniosku o wpis do nowo utworzonego rejestru osób uprawnionych do wykonywania zawodu medycznego. Ustawa o niektórych zawodach medycznych reguluje niektóre zasady dotyczące wykonywania tych zawodów, które dotąd nie były uregulowane, obejmują kwestie warunków dopuszczenia oraz utraty uprawnień do praktyki oraz zasady odpowiedzialności zawodowej. Ponadto ustawa wprowadza obowiązek ciągłego rozwoju zawodowego oraz ustala zasady odpowiedzialności zawodowej.

Nowe przepisy regulujące piętnaście zawodów medycznych, które dotąd nie były objęte uregulowaniami prawnymi, obejmują:

• Asystentkę stomatologiczną,
• Elektroradiologa,
• Higienistkę stomatologiczną,
• Instruktora terapii uzależnień,
• Opiekuna medycznego,
• Optometrystę,
• Ortoptystkę,
• Podiatrę,
• Profilaktyka,
• Protetyka słuchu,
• Technika farmaceutycznego,
• Technika masażysty,
• Technika ortopedy,
• Technika sterylizacji medycznej,
• Terapeuta zajęciowy.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, wprowadzone rozwiązania mają zagwarantować zatrudnienie wysoko wykwalifikowanej i kompetentnej kadry medycznej, która fachowo i rzetelnie będzie udzielać świadczeń opieki zdrowotnej. Ma to być osiągnięte poprzez dostęp do objętych ustawą zawodów medycznych wyłącznie dla profesjonalistów z odpowiednim wykształceniem, co ma wpłynąć na zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów i podniesienie jakości udzielanych świadczeń.

Dwa zupełnie nowe zawody medyczne - profilaktyk i podiatra

Profilaktyk będzie zajmował się profilaktyką, promocją zdrowia i edukacją zdrowotną. Osoby mogące wykonywać ten zawód muszą posiadać co najmniej wykształcenie wyższe na poziomie studiów I stopnia w zakresie zdrowia publicznego.

Podiatra będzie zajmował się profilaktyką i leczeniem schorzeń stóp. Osoby mogące wykonywać ten zawód muszą ukończyć co najmniej studia wyższe I stopnia w zakresie podiatrii. Obecnie uczelnie nie oferują kształcenia w tym kierunku, dlatego pierwsze osoby z kwalifikacjami do wykonywania tego zawodu mogą pojawić się w systemie ochrony zdrowia dopiero po trzech latach od wejścia w życie ustawy.

Szczegółowe zakresy obowiązków zawodowych dla powyższych zawodów, jak i dla wszystkich pozostałych zawodów objętych regulacjami ustawy, zostaną określone przez ministra zdrowia w drodze rozporządzenia.

Dostęp do zawodów tylko dla osób z odpowiednimi kwalifikacjami

Do wykonywania objętych regulacją zawodów będą dopuszczone wyłącznie osoby:

• Posiadające pełną zdolność do czynności prawnych,
• Niekarane prawomocnie za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
• Korzystające z pełni praw publicznych,
• Posiadające znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania danego zawodu,
• Posiadające wymagane wykształcenie do wykonywania danego zawodu, ściśle określone w załączniku do ustawy,
• Posiadające wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.

Obowiązkowy wpis również dla osób już pracujących

Jednym z niezbędnych warunków uprawniających do wykonywania zawodów medycznych jest uzyskanie wpisu do nowo utworzonego rejestru prowadzonego przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Wprowadzone rozwiązanie umożliwi weryfikację osób wykonujących zawody medyczne zarówno przez pracodawców, jak i pacjentów.

Obowiązek wpisu do rejestru dotyczyć będzie również osób, które na dzień wejścia w życie ustawy wykonują już objęte nią zawody medyczne, jeżeli spełniają warunki uprawniające do uzyskania wpisu do rejestru oraz posiadają ukończone studia wyższe 2 stopnia na innym kierunku w zakresie ochrony zdrowia, a w okresie ostatnich 5 lat wykonywały czynności przewidziane dla zawodu. Takie osoby zobowiązane są do złożenia wniosku o wpis do rejestru nie później niż do 26 września 2024 roku. Do 26 marca 2025 roku będą mogły wykonywać zawód medyczny bez uzyskania wpisu do rejestru, po tym terminie stracą prawo do wykonywania zawodu.

Składanie wniosków o wpis do rejestru będzie odbywać się w formie elektronicznej i będzie podlegać opłacie.

Szereg regulacji zwiększających bezpieczeństwo pacjentów

Ustawa wprowadza również prawo i obowiązek ciągłego rozwoju zawodowego przez aktualizację wiedzy i umiejętności zawodowych dla wszystkich objętych nią zawodów, które będzie można zrealizować poprzez kształcenie podyplomowe lub tzw. doskonalenie zawodowe. Brak zasad doskonalenia zawodowego w zawodach medycznych objętych ustawą był najbardziej podkreślanym przez środowiska zawodowe zaniedbaniem skutkującym brakiem należytego podnoszenia kwalifikacji zawodowych w tej grupie. Z obowiązkiem tym związane będzie prawo do urlopu szkoleniowego w wymiarze 6 dni roboczych w roku, płatnego według zasad przyjętych dla urlopu wypoczynkowego.

Kolejnym niezwykle istotnym obszarem, który doczekał się swojej regulacji, są zasady odpowiedzialności zawodowej osób wykonujących uregulowane w ustawie zawody medyczne. Postępowanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej obejmować będzie czynności sprawdzające i wyjaśniające prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego, a także postępowanie przed komisją odpowiedzialności zawodowej, a najcięższą karą za naruszenie przepisów związanych z wykonywaniem danego zawodu medycznego może być nawet pozbawienie uprawnień do jego wykonywania.

Podstawa prawna:

ustawa z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1972)