Charakterystyka spółki jawnej

Regulacje regulacje dotyczące spółki jawnej znajdują się w dziale I, rozdziale 1 Kodeksu Spółek Handlowych (dalej k.s.h.). Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Jak można więc dostrzec, spółka jawna stanowi jednocześnie podstawę dla innych spółek osobowych wymienionych w Kodeksie Spółek Handlowych.

Jak stanowi art. 22 § 2 k.s.h., każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Powyższy przepis wprowadza zatem zasadę nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Należy więc wskazać, że spółka jawna, pomimo tego, że jest oddzielnym bytem prawnym, nie chroni wspólników przez ewentualną odpowiedzialnością. Odpowiedzialność wspólników w spółce jawnej jest jednak subsydiarna, co oznacza, że pojawi się ona dopiero w momencie, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Umowa spółki jawnej  

W celu założenia spółki jawnej konieczne jest zawarcie umowy spółki. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Ustawodawca nie wprowadził zatem obowiązku zawarcia umowy spółki jawnej w formie aktu notarialnego. Jest to niewątpliwie zaleta założenia spółki jawnej, bowiem odchodzą koszty notarialne.  Co również istotne, skoro zawarcie umowy spółki jawnej wymaga formy pisemnej, to jednocześnie należy pamiętać, że wszelkie zmiany tej umowy również będą wymagać formy pisemnej (art. 77 § 1 k.c.).

Dodatkowo, wedle art. 231 k.s.h., umowa spółki jawnej może by zawarta również przy wykorzystaniu wzorca umowy w formie teleinformatycznej. Zawarcie umowy spółki jawnej przy wykorzystaniu wzorca umowy wymaga wypełnienia formularza umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia umowy kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Umowa spółki jawnej jest zawarta po wprowadzeniu do systemu teleinformatycznego wszystkich danych koniecznych do jej zawarcia i z chwilą opatrzenia ich podpisami elektronicznymi wspólników.

Powyższy przepis umożliwia zatem zawarcie umowy spółki jawnej przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego (online), co przede wszystkim prowadzi do uproszczenia i przyspieszenia procesu założenia spółki jawnej.

Wymogi formalne umowy spółki jawnej uregulowane zostały w art. 25 k.s.h. Według tego przepisu, umowa spółki jawnej powinna zawierać:

1)     firmę i siedzibą spółki;

2)     określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość;

3)     przedmiot działalności spółki;

4)     czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie „spółka jawna”. Dodatkowo, wedle § 2 ww. przepisu, dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.j.”.

W związku z powyższym, firma spółki jawnej składa się dwóch elementów:

1)     rdzenia (korpusu) oraz

2)     dodatku wskazującego na formę prawną.

Jeżeli chodzi o rdzeń (korpus) firmy spółki jawnej, może brzmieć on dowolnie, jednakże musi zawierać nazwisko lub firmę (nazwę) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników. Druga cześć firmy spółki jawnej jest obligatoryjna i musi zawierać formę prawną spółki (w tym wypadku spółka jawna). Ustawodawca dopuścił jednak możliwość posługiwania się skrótem „sp. j.”.

Kolejnym elementem obligatoryjnym umowy spółki jawnej jest siedziba spółki. Przede wszystkim, należy podkreślić, że siedzibą spółki jawnej jest miejscowość, a nie dokładny adres spółki. Co również ważne, siedzibą spółki może być miejscowość, gdzie usytuowany jest zakład główny spółki, czy miejscowość, w którym zamieszkuje większość osób prowadzących sprawy spółki lub reprezentujących spółkę. W konsekwencji, zmiana samego adresu siedziby w tej samej miejscowości nie będzie stanowiła zmiany umowy spółki jawnej. Jeżeli natomiast dojdzie do zmiany miasta siedziby, wówczas konieczna będzie zmiana umowy spółki. W art. 25 k.s.h. wskazano również, że umowa spółki jawnej powinna zawierać określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość.

Założenie spółki jawnej

Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Oznacza to, że wpis do rejestru, w tym wypadku ma charakter konstytutywny. Dodatkowo, w myśl przepisów Kodeksu spółek handlowych, osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie.

Powyższy przepis wprowadza zatem na dwa etapy założenia spółki jawnej, tj.:

1)     zawiązanie spółki jawnej – po zawarciu umowy,

2)     zarejestrowanie spółki – po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego.

Aby zarejestrować spółkę we właściwym rejestrze (KRS) należy dokonać jej zgłoszenia. Zgłoszenie spółki jawnej do sądu rejestrowego powinno zawierać:

1)     firmę, siedzibę i adres spółki;

2)     przedmiot działalności spółki;

3)     nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń albo adresy do doręczeń elektronicznych;

4)     nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji.