Dnia 1 stycznia 2023 roku do polskiego systemu podatkowego została wprowadzona nowa instytucja – grupa VAT. Głównym celem wprowadzenia tego mechanizmu jest pobudzenie oraz wzmocnienie inwestycji i rozwoju. Regulacje dotyczące grupy VAT zawarte zostały w art. 15a ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa VAT).

Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy VAT podatnikiem, o którym mowa w art. 15 (podatnikiem VAT), może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT. Podstawową cechą tego rozwiązania jest wyłączenie z opodatkowania VAT transakcji między członkami grupy.

Kto może utworzyć grupę VAT?

Grupę VAT mogą utworzyć podatnicy:

1)     posiadający siedzibę na terytorium kraju lub

2)     nieposiadający siedziby na terytorium kraju, w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju.

Członkiem grupy VAT może być zatem potencjalnie każdy podatnik. Ustawodawca nie wprowadził ograniczeń co do formy prawnej działalności. Zawiązanie grupy VAT ma charakter dobrowolny.

Z grupy VAT mogą skorzystać jedynie podatnicy powiązani finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Konieczne jest również zawarcie umowy o utworzeniu grupy VAT. Co również ważne, podmiot może być członkiem tylko jednej grupy VAT. Nie ma również możliwości przystąpienia do grupy VAT w części.

Powiązania finansowe

Przez powiązania finansowe rozumie się:

1)     posiadanie bezpośrednio ponad 50 % udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub

2)     posiadanie ponad 50 % praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub

3)     posiadanie ponad 50 % prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.

Powiązania ekonomiczne

Przez powiązania ekonomiczne rozumie się:

1)     przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter, lub

2)     rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub

3)     członek grupy VAT prowadzi działalność, w której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.

Powiązania organizacyjne

Przez powiązania organizacyjne rozumie się:

1)     podmioty prawnie lub faktycznie bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub

2)     podmioty organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Umowa grupy VAT

Zgodnie z art. 15a ust. 10 ustawy VAT, umowa o utworzeniu grupy VAT jest sporządzana na piśmie i zawiera co najmniej:

1)     nazwę grupy VAT z dodatkowym oznaczeniem „grupa VAT” lub „GV”’

2)     dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, w tym dane dotyczące oddziału w przypadku podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju, oraz wysokość kapitału zakładowego każdego z tych podatników;

3)     wskazanie przedstawiciela grupy VAT, wyznaczonego spośród jej członków;

4)     dane identyfikacyjne udziałowców (akcjonariuszy) i wysokość ich udziału w kapitale zakładowym podatników tworzących grupę VAT, posiadających ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym tych podatników;

5)     wskazanie okresu, na jaki grupa VAT została utworzona, nie krótszego niż 3 lata.

Skutki założenia grupy VAT

Przede wszystkim, po założeniu grupy VAT, na gruncie rozliczeń tego podatku, członków grupy traktuje się łącznie jako jednego podatnika, a nie jako odrębnych podatników VAT.

Przedstawiciel grupy VAT reprezentuje grupę VAT w zakresie praw i obowiązków tej grupy. Przedstawiciel grupy VAT jest obowiązany zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego zmiany w stanie faktycznym lub prawnym skutkujące naruszeniem warunków uznania grupy VAT za podatnika, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych zmian.