W mniejszych firmach niczym niezwykłym nie jest sytuacja, w której podróż służbową przedsiębiorca odbywa swoim prywatnym samochodem. Oczywiście taki wyjazd wiąże się z ponoszeniem określonych wydatków. Są to np. zakup paliwa, opłaty parkingowe, przejazdy autostradą. Czy od powyższych można odliczyć podatek VAT?
Ogólna zasad zawarta w ustawie o VAT mówi, że podatek ten może zostać odliczony od zakupu towarów i usług w takim zakresie, w jakim zakupy te służą wykonywaniu działalności opodatkowanej VAT-em (z pewnymi wyjątkami).
W przypadku samochodów podatkowo traktowanych jako osobowe ustawodawca przewidział tutaj pewne ograniczenia (art. 86a ustawy o VAT). W regulacjach tych nie mówi się jednak, czy obejmują one tylko pojazdy samochodowe należące do podatnika i stanowiące jego środki trwałe, wzięte w najem czy leasing (a więc – uogólniając – tylko do samochodów służbowych) czy też jego samochody prywatne.
Wydaje się zatem, że można je stosować także do prywatnych samochodów osobowych przedsiębiorcy, które są używane do celów firmowych.
Od wydatków związanych z użytkowaniem samochodów osobowych podatnicy mogą co do zasady odliczać 50% kwoty VAT naliczonego. Chodzi tutaj m.in. o wydatki na: zakup/najem/dzierżawę pojazdu, nabycie paliw służących do jego napęd, usługi naprawy/konserwacji czy zakup innych towarów i usług związanych z ich eksploatacją lub używaniem (patrz art. 86a ust. 2 ustawy o VAT). Do wydatków takich zalicza się także opłaty za przejazdy autostradami czy parkingi (por. broszura informacyjna Ministerstwa Finansów, pt. "Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi").
Czy od wydatków na eksploatację prywatnego samochodu osobowego można odliczyć VAT? Tak jeżeli przedsiębiorca wykorzystuje go w firmie do wykonywania czynności opodatkowanych. Wówczas podatek można odliczyć w wysokości 50% jego wartości wykazanej na fakturach zakupu. 100% odliczenie raczej nie będzie możliwe – auto bowiem musiałoby służyć wyłącznie działalności gospodarczej.
W związku z tym, jeżeli podróż służbowa przedsiębiorcy odbyta jego prywatnym samochodem osobowym jest związana z wykonywaniem czynności opodatkowanych, wydaje się że nie ma przeszkód, aby odliczył on 50% kwoty podatku VAT zawartego w nabywanych towarach i usługach związanych z jego eksploatacją w trakcie tej podróży (czyli np. od zakupionego paliwa, opłat za przejazdy płatnymi odcinkami dróg czy parkingi).
Prawo do odliczenia VAT nie przysługuje mu natomiast od wydatków związanych z prywatnymi podróżami – te bowiem nie wykazują związku z czynnościami opodatkowanymi.
Czy pełne odliczenie VAT jest możliwe?
W niektórych przypadkach możliwe jest odliczenie 100% kwoty VAT od wydatków związanych z samochodami osobowymi. Ustawodawca powyższe dopuszcza pod warunkiem, że dany samochód jest wykorzystywany tylko na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, co zostanie potwierdzone prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu oraz warunkami korzystania z niego. Nadto pojazd taki należy zgłosić też fiskusowi.
W przypadku samochodów prywatnych warunki te na ogół nie są spełnione. Samochody takie służą bowiem na ogół w pierwszej kolejności celom prywatnym ich właściciela a nie służbowym. W związku z tym pełne odliczenie VAT będzie tutaj rzadko spotykane. Na ogół przy korzystaniu z prywatnego samochodu w celach firmowych przedsiębiorcy ograniczą odliczenie VAT do 50% jego wartości wynikającej z faktur zakupowych.
Jak dokumentować?
Podstawowym dokumentem uprawniającym do odliczenia VAT od dokonanych zakupów jest faktura wystawiona zgodnie z przepisami ustawy o VAT. Ustawodawca nie wymaga tutaj zamieszania numeru rejestracyjnego pojazdu, którego zakup dotyczy. Numer ten warto jednak podawać aby nie było wątpliwości, dla jakiego pojazdu dokonano zakupu (podatnik w tym zakresie może samodzielnie dokonać adnotacji na fakturze).
Przejazdy autostradami mogą być dokumentowane paragonami wystawianymi na bramkach, które również uprawniają do odliczenia VAT.