Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest oświadczeniem woli. Kwestię oświadczeń woli reguluje kodeks cywilny. Definicje i zasady generalne dotyczące oświadczeń woli znajdziemy w części ogólnej kodeksu cywilnego. Dodatkowo w art. 1019 kodeksu cywilnego ustawodawca wskazał szczególne zasady dotyczące oświadczeń o przyjęciu czy odrzuceniu spadku.
Zgodnie z paragrafem 1 tego artykułu, jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:
• uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;
• spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.
Według zasad ogólnych uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli następuje poprzez złożenie stosownego oświadczenia drugiej stronie. W tym przypadku kodeks wprowadza znaczącą zmianę, oświadczenie dot. wadliwego oświadczenia o przyjęciu czy odrzuceniu spadku należy złożyć przed sądem. Oznacza to, że powinno być przeprowadzone postępowanie w przedmiocie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Zainteresowana osoba musi złożyć dwa oświadczenia - wniosek o uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku oraz oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Te dwa oświadczenia powinny być złożone jednocześnie. W praktyce mogłoby to nasuwać pewnych trudności, toteż orzecznictwo wypracowało stanowisko, że jednoczesność obu oświadczeń zachodzi również w sytuacji, gdy oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostaje złożone do czasu zakończenia postępowania o uchylenie się od skutków przyjęcia lub odrzucenia spadku.
Należy także pamiętać, że uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli możliwe jest we wskazanym w przepisach terminie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał. Terminy te są aktualne także w przypadku oświadczeń o przyjęciu czy odrzuceniu spadku.
Ponieważ oświadczenie takie może zostać złożone wyłącznie przed sądem, powstaje pytanie co w sytuacji, gdy sąd nie zdąży rozpoznać sprawy i wyznaczyć posiedzenia na którym można by złożyć oświadczenie w tym terminie. W tym przypadku orzecznictwo również wypracowało jednoznaczne stanowisko, zgodnie z którym roczny termin jest zachowany, jeżeli przed jego upływem wnioskodawca złoży w sądzie pismo zawierające żądanie odebrania od niego oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia co do przyjęcia spadku. Nieistotne będzie kiedy sąd to pismo odebrał i kiedy wyznaczył posiedzenie w celu rozpoznania sprawy.