Dziedziczenie nieruchomości – domu, mieszkania lub gruntu, wiąże się z szeregiem formalności. Aby móc swobodnie dysponować tymi dobrami, należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach.

Dziedziczenie nieruchomości a formalności spadkowe

Aby załatwić formalności spadkowe należy w pierwszej kolejności udać się do sądu lub do notariusza. Sądowe stwierdzenie nabycia spadku wiąże się z koniecznością sformułowania odpowiedniego pisma do sądu, a także uiszczenia odpowiedniej opłaty. Sądowe postępowanie trwa dość długo i wymaga stawiennictwa na posiedzeniu. Nie jest to formalność, której dokonamy "od ręki". Trzeba uzbroić się w cierpliwość i nastawić na co najmniej kilka miesięcy oczekiwania. Poświadczenie dziedziczenia jest czynnością zdecydowanie szybszą. Ten akt sporządza notariusz. Z reguły załatwienie formalności nie zajmuje zatem więcej niż kilka dni oraz jednej wizyty.

Formalności związanych z dziedziczeniem nie da się jednak załatwić bez istotnych dokumentów. To, co będzie potrzebne, to przede wszystkim akt zgonu spadkodawcy oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo z tą osobą. Małżonkowie muszą zatem przedłożyć odpis skrócony aktu małżeństwa, zawierający adnotację, że małżeństwo ustało wskutek śmierci spadkodawcy. Jego dzieci natomiast muszą posiadać odpis skrócony aktu urodzenia albo odpis skrócony aktu małżeństwa, jeżeli w międzyczasie zawarły związek małżeński i zmieniły nazwisko. Notariusze oczekują również od klientów okazania przeciętego dowodu spadkodawcy albo zaświadczenia z właściwego urzędu o numerze PESEL spadkodawcy. Jeżeli spadkodawca był właścicielem nieruchomości konieczne będzie również skompletowanie odpisów z ksiąg wieczystych. Nie można też zapominać o tym, że jeżeli do dziedziczenia dochodzi na podstawie testamentu to ten dokument musi zostać przedłożony u notariusza.

Dziedziczenie nieruchomości a podatek

Co do zasady od otrzymanego spadku należy zapłacić podatek. Najbliższej rodzinie spadkodawcy przysługuje jednak zwolnienie. Mogą z niego skorzystać małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierbowie, rodzeństwo, ojczym, a także macocha. Należy jednak spełnić jeden warunek, czyli w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza złożyć do właściwego urzędu skarbowego formularz SD-Z2. W nim konieczne będzie wykazanie wszystkich odziedziczonych części majątku spadkodawcy oraz udziałów w tym majątku przysługujących spadkobiercy. Dokonanie zgłoszenia jest szczególnie istotne wtedy, gdy w skład masy spadkowej wchodzą nieruchomości. Podatek od spadków i darowizn w tym przypadku byłby bowiem bardzo wysoki i dotkliwy dla spadkobierców.

Dzieczenie nieruchomości - obowiązkowy wpis do księgi wieczystej

Jeżeli zakończone zostanie postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku lub sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia, nabytą własność nieruchomości należy ujawnić w księdze wieczystej. W tym celu konieczne jest złożenie wniosku do właściwego sądu wieczystoksięgowego. Załącznikiem do wniosku powinien być natomiast akt poświadczenia dziedziczenia. Bez dokonania zmian w księdze wieczystej w zasadzie nowy właściciel nie będzie mógł swobodnie dysponować nieruchomością, w tym jej sprzedać osobie trzeciej.