Wiele osób dość lekkomyślnie podchodzi do kwestii budowy domu, garażu lub innych budynków na swojej działce. Wydaje im się, że prawo własności daje im nieskończone możliwości w zagospodarowaniu należącej do nich działki. Nic bardziej mylnego. Ograniczenia w tym zakresie wprowadzają obowiązujące przepisy prawa, w tym przepisy Prawa budowlanego. Posadowienie na nieruchomości obiektu budowlanego bez stosownego pozwolenia może zostać uznane za samowolę budowlaną i surowo sankcjonowane.

O samowoli budowlanej można mówić wtedy, gdy wystąpi jakakolwiek niezgodność istniejącego lub budowanego właśnie obiektu budowlanego z obowiązującymi przepisami. Chodzi zatem chociażby o wybudowanie budynku bez wymaganego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia albo z naruszeniem treści wydanych pozwoleń.

Co grozi za samowolę budowlaną?

Przede wszystkim wydana zostanie decyzja o rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części. Właściwy organ administracji może wymierzyć właścicielowi nieruchomości, inwestorowi lub zarządcy budynku karę grzywny.

Lepiej zatem skorzystać z możliwości dokonania legalizacji danego przedsięwzięcia budowlanego. Dzisiejsze przepisy Prawa budowlanego umożliwiają legalizację samowoli budowlanej. Można to zrobić nawet po wydaniu przez organ nadzoru budowlanego postanowienia w przedmiocie wstrzymania budowy. Wówczas inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego w ciągu 30 dni od dnia doręczenia postanowienia może złożyć wniosek o legalizację. Jednocześnie konieczne jest przedłożenie stosownych dokumentów legalizacyjnych. Organ wyda w tym zakresie stosowne zobowiązanie, wyznaczając stronie termin nie krótszy niż 60 dni od dnia doręczenia postanowienia. Właściciel, inwestor lub zarządca obiektu musi się tylko przygotować na konieczność uiszczenia opłaty legalizacyjnej.

Warto też wspomnieć o tym, że jakiś czas temu weszła w życie nowelizacja Prawa budowlanego, która wprowadziła swoistą abolicję dla starych samowoli budowlanych. To oznacza, że obiekty budowlane lub ich części wybudowane bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu od tego zgłoszenia, podlegają uproszczonemu postępowaniu legalizacyjnemu. Warunek jest tylko jeden. Od zakończenia ich budowy musiało minąć 20 lat. W tym postępowaniu weryfikuje się natomiast w zasadzie tylko to, czy obiekt nie zagraża życiu lub zdrowiu ludzi.

Niedokonanie legalizacji samowoli budowlanej wiąże się z negatywnymi konsekwencjami dla właściciela nieruchomości, inwestora lub zarządcy obiektu. Przede wszystkim wydana zostanie decyzja o rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części, a zatem planowane przedsięwzięcie ostatecznie nie zostanie zrealizowane. Nadto właściwy organ administracji może wymierzyć właścicielowi nieruchomości, inwestorowi lub zarządcy budynku karę grzywny.