Działalność nierejestrowa, czyli możliwość prowadzenia działalności na niedużą skalę bez wpisu do CEIDG, występuje w polskim system prawnym od 30 kwietnia 2018r. Nie każdy jest jednak do niej uprawniony. Ma ona określone ograniczenia.
Przychód należny, to podstawowa bariera znacznie zawężająca krąg podmiotów uprawnionych do działalności nierejestrowej. Wartość miesięcznych przychodów uzyskanych z tego tytułu nie może przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2018r. 1050 zł. Należy jednak pamiętać, że ten próg odnosi się do przychodu a nie dochodu. Nawet jednorazowe jego przekroczenie skutkuje tym, że działalność nierejestrowa staje się działalnością gospodarczą i w ciągu 7 dni od tego momentu podatnik winien dokonać stosownej rejestracji.
Uzyskanie przychodu w wyższej wysokości nie musi zawsze oznaczać konieczności otwarcia firmy. Będzie tak bowiem jedynie wówczas, gdy zostaną spełnione ustawowe przesłanki działalności gospodarczej (czyli m.in. wykonywanie jej w sposób ciągły i zorganizowany). Stąd dla przykładu jednorazowe wykonanie usługi za wyższą kwotę nie oznacza jeszcze, że mamy do czynienia z przedsiębiorcą.
To, że działalność nierejestrowa formalnie nie musi być zarejestrowana, nie oznacza, że na osobie ją prowadzącej nie ciążą żadne obowiązki. Występują tutaj wprawdzie pewne uproszczenia i wyłączenia, ale nie w pełnym zakresie. Z podatkowego punktu widzenia osoba wykonująca działalność nierejestrową powinna pamiętać o tym, aby:
• prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży, w której to ujmowane będą kwoty przychodu uzyskane w danym dniu
• wystawiać na żądanie drugiej strony rachunek bądź fakturę (w tym uproszczoną), tak jak każdy inny podatnik VAT (obowiązek taki występuje, gdy żądanie wystawienia dokumentu zostanie złożone w ciągu 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę, otrzymano całość lub część zapłaty)
• respektować przepisy w zakresie stosowania kas fiskalnych
• rozliczyć uzyskane z tego tytułu przychody na PIT-36.
Pamiętaj
Na gruncie przepisów ustawy o VAT podmiot prowadzący działalność nierejestrową jest traktowany tak samo jak podatnik prowadzący zarejestrowaną działalność gospodarczą.
Prowadzenie działalności nierejestrowej pozwala na określone zwolnienia i uproszczenia. Prowadzący taką działalność nie musi:
• składać wniosku o wpis do CEIDG czy uzyskiwać numeru NIP (chyba że musi on posiadać kasę fiskalną bądź rozliczać podatek VAT) lub REGON
• odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy – rozliczenie przychodu jest możliwe dopiero w rocznym PIT
• płacić z tego tytułu składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne
• płacić podatku VAT (chyba że z uwagi na wykonywane czynności nie przysługuje mu zwolnienie z art. 113; możliwe jest tutaj też dobrowolne rozliczanie tego podatku)
• prowadzić skomplikowanej rachunkowości, która występuje przy prowadzeniu działalności gospodarczej.